Zamirler Türkçe Ders Notu

Zamirler

İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir.Bütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir.

 A)Kişi (Şahıs) Zamirleri:

Sadece insan isimlerinin yerini alan zamirlerdir.

*Ben, sen, o;biz, siz, onlar.

• Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi.
• Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
• “Bana kucaklarında seni getiriyorlar;
• Ben de sonra o seni getiriyorum sana.”
• Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni .
• Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri ölür.
• Sizler bu ülkenin geleceğisiniz.
• Ben senin en çok bana yansımanı sevdim.
• Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.
• Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı.
• Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı.
• O,bu davaya yüreğini koymuştu.
• Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu.

UYARI: “O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur.

• Onu çöpe atan ondan başkası olamaz.
• Onu bu yörede sadece onlar dokur.

NOT:Şahıs zamirleri ile isim tamlaması kurulabilir.Bu durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir.

• Benim denizlerim senin gözlerindir.
• Akşamı seyredeyim senin bakışlarında.
• Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih yazdı.

UYARI:Şahıs zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz.

Dönüşlülük Zamiri: “Kendi” zamiridir.Bu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine kullanıldığı gibi, yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana olabilir.

Bu durumda anlatım pekiştirilmiş olur.

• Bu evi ben temizledim.
• Bu evi kendim temizledim.
• Bu evi ben kendim temizledim.(pekiştirilmiş)
• Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için.
• Kendini bir de arkadaşının yerine koy.
• Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız.
• Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim.

B)İşaret (Gösterme) Zamirleri:

İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir.

*Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki, şöyle;böyleleri, öylesi.

• O,bu yörenin en meşhur yemeğidir.
• Duvardaki yazıları bu yazdı.
• Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır.
• Bunlar her sabah aynı otobüse binerler.
• Ötekini bilmiyorum ama beriki işin farkında değil.
• Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy.

NOT: “Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz anlamlı zamirler” de denir.

• Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın.
• Ömrümde böylesini görmedim.
• Şöyleleri ham karpuzdur.

C)Belgisiz Zamirler:

İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret) karşılayan zamirlerdir.

*Bazıları,kimileri,hiç kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,başkaları,hiçbiri,birçoğu.

• Bazıları futbol,bazıları basketbol oynar.
• Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk.
• Kimseye haber vermeden evden ayrıldı.
• Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil.
• Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor.
• Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez.
• Biri yer,biri bakar kıyamet ondan kopar.
• Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi.

D)Soru Zamirleri:

İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir.

*Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı?

• Sana dar gelmeyecek makberi  kimler kazsın?
• Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan?
• Nereye baksam hep seni hatırlıyorum.
• Şu dünyada insan kime güvenebilir ki?
• Bunca zamandır ne konuştunuz?
• Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor.
• Elindeki kitaplardan hangisini aldın?

E) İlgi Zamiri (-ki):

Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün yerini tutar.

• Senin ki can da bizim ki patlıcan mı?
• Tencerenin dibi kara senin ki benden kara.

UYARI:İlgi zamiri olan–ki’yi bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile karıştırılmamalıdır.

• Evdeki hesap çarşıya uymaz.
• Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin.
• Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu yüzümü.

F)İyelik Zamiri:

Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi şahsa ait olduğunu bildirir.Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir.

• Sana gül getirdim gönlümün bahçesinden.
• Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde.
• Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner.
• Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz.
• Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede.
• Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır.